مقالات

بررسي عمومي صنعت فرش ماشيني ايران

بررسي عمومي صنعت فرش ماشيني ايران

بررسي روند احداث واحدهاي فرش ماشيني طي 4 دهه اخير درايران

نگارنده : مهندس احسان نساج - مشاور ويژه صنايع و طرح هاي سرمايه گذاري- كارشناس ارشد مهندسي صنايع

چكيده:

 نظر به اينكه توليد فرش ماشيني در ايران به ابتداي دهه 50 برمي گردد، اين بررسي در مورد كليه واحدهاي موجودو فعال فرش ماشيني داراي پروانه بهره برداري از وزارت صنعت و معدن و تجارت كه از شروع توليد فرش ماشيني درايران يعني از سال 1353 تاكنون احداث شده است صورت گرفته است و در سه بخش ارائه مي شود، در بخش اول روند

احداث اولين كارخانه فرش ماشيني در ايران و در بخش دوم نتايج بررسي آماري روند احداث واحدهاي توليد فرش ماشيني طي چهار دهه گذشته و در بخش سوم تحليل روند احداث اين واحدها طي  چهار دهه گذشته ارائه مي شود،آشكار است كه در طي اين دوران واحدهاي متعدد ديگري تاسيس و يا راه اندازي شده و سپس به هر دليل پروانه آنها باطل شده است كه در اين آمار مورد نظر قرار نگرفته است. خلاصه نتايج طي دو جدول شماره 1و2 ارائه گرديده است.

 

بخش اول: تاريخچه و روند احداث تاسيس و نحوه راه اندازي اولين واحد فرش ماشيني

 

توليد فرش ماشيني در ايران به ابتداي دهه 50 برمي گردد، در آن دوره گروه صنعتي بهشهر در صدد اجراي پروژه واحد قاليبافي به صورت يك واحد تخصصي در كاشان بود به همين منظور قبل از آن در مجموعه شركت مخمل و ابريشم كاشان كه در زمينه توليد پارچه هاي مخمل و حرير فعال بود اقدام به توليد آزمايشي فرش ماشيني و اضافه كردن آن به محصولات خود نموده بود. لذا در ابتدای دهه ۰۵اولین فرش ماشینی تولید داخل در اين كارخانجات توسط ماشین‎های مخمل بافی ژاكارد و با الیاف مصنوعی براق و پرز نسبتاً کوتاه و وزن سبک، بافته و روانه بازار گردید. قبل از آن به علت عدم وجود واحد توليد فرش ماشيني و عدم واردات فرش ماشيني و وجود كالاهاي مشابه و توليد زياد فرش دستباف و نيز وجود محصولات جايگزين فراوان مانند گليم و زيلو و غيره وعواملي از قبيل سنت، عادت و قدرت بالاي خريد مردم براي تهيه فرش دستباف مصرف فرش ماشيني در كشور رواج چنداني نداشت.

همزمان با آن عده‎ای از تجار، فرش‎هایی با همین مشخصات و تا حدی مرغوب‎تر از کشور بلژیک وارد بازار ایران نمودند و سلیقه ایرانی را با پدیده فرش ماشینی آشنا کردند. با مشاهده استقبال نسبتاً مطلوبی که مردم از فرش ماشینی به عمل آوردند  سرمايه گذاران گروه صنعتي بهشهر شروع به اجراي پروژه نمودند و بنابراين نخستين كارخانه اختصاصي توليد فرش ماشيني در كشور را در شهرستان كاشان با ظرفيت 12ميليون مترمربع در سال 1353 راه اندازي نمودند.

اين كارخانه كه به نام شركت صنايع فرش راوند كاشان جواز تاسيس دريافت نمود، در منطقه راوند كاشان ودركيلومتر 12 جاده كاشان قم واقع است، و اولین محصول آن در سال ۳۵۳۱به بازار عرضه شد. این محصول با نمونه‎های قبلی کاملاً متفاوت و شباهت‎های زیادی به فرش دستباف داشت که به خصوص نوع پشمی آن فوق‎العاده مورد اقبال عمومی قرار گرفت.

كارخانه مذكور با وسعتي بيش از يكصد هكتار كه بزرگترين و مدرنترين كارخانه جامع توليد كننده فرش ماشيني ازلحاظ ابعاد وسعت و ظرفيت و سازمان مديريتي و مهندسي و اداري وتوليدي و فروش و خدماتي و رفاهي بود.

كارخانه داراي سازماندهي مديريتي و مهندسي صنعتي (كنترل كيفيت و توليد و آزمايشگاه هاي مجهز، سيستم انبارها)،خدمات فني مهندسي (برق و نيروگاه، تاسيسات بخار و غيره، تعميرات و نوسازي، امورساختماني)، خدمات مالي وتداركات و فروش (امور مالي و نمايشگاههاي فروش و نمايندگي ها) خدمات رفاهی عمومی (شهرك مسكوني، مهمانسرا،ترانسپورت رستوران، استخر، باغات و زمين) بود. كليه پرسنل مديريتي و مهندسي از ميان زبده ترين كارشناسان وتحصيلكردگان دانشگاههاي معتبر انتخاب شده بودند.

ايجاد بخش مهندسی صنايع كه رشته نوپائي در صنعت آن زمان بود از همان ابتدا مورد توجه بنيانگذاران كارخانه قرارگرفت، كه اين بخش كليه امور مربوط به كنترل كيفيت و كميت توليد را زيرنظر قرار ميداد و با داشتن استانداردها و مجموعه عملیات کنترل کیفیت و آزمایشگاههای مجهز، بر انجام مراحل مختلف عملیات تولید، بازرسی و نظارت دقیق ومستمر داشت.

كليه عمليات توليد فرش از ورود مواد اوليه بصورت الياف مختلف و تبديل آن به نخ تار و نخ خواب و رنگرزي نخ وآماده شدن نخها براي بافت و بافندگي فرش و تكميل فرش در سالنهاي متعدد و مجهز حلاجي و ريسندگي و رنگرزي ومقدمات بافندگي و تكميل و آهار و بسته بندي انجام ميشد.

اين كارخانه در مدت كوتاهي توانست به موفقيتهاي چشمگيري در توليد و صادرات دست يابد وبراي خود شهرت جهاني كسب كند. در اين دوره وضعيت اشتغال نيروي كار در منطقه بصورتي بود كه مديريت كارخانه در سالهاي اوليه راه اندازي كارخانه جهت تامين اپراتورهاي بخشي از سيستم توليد از نيروهاي كشورهاي آسياي دور بخصوص خانمها استفاده مي نمود.

 

بخش دوم: بررسي آماري روند احداث واحدهاي فرش ماشيني طي 4 دهه اخير در ايران

 

نظر به اينكه توليد فرش ماشيني در ايران به ابتداي دهه 50 برمي گردد، اين بررسي در مورد كليه واحدهاي موجود وفعال فرش ماشيني داراي پروانه بهره برداري از وزارت صنعت و معدن و تجارت كه از شروع توليد فرش ماشيني درايران سال 1353 تاكنون احداث شده است صورت گرفته است، آشكار است كه در طي اين دوران واحدهاي متعدد ديگري تاسيس و يا راه اندازي شده و سپس به هر دليل پروانه آنها باطل شده است كه در اين آمار مورد نظر قرار نگرفته است خلاصه نتايج طي دو جدول شماره 1و2 ارائه گرديده است، در اين بخش تنها به بررسي آماري در مورد نتايج بدست آمده مي پردازيم و تحليل نتايج آماري در بخش بعدي به نظر خواهد رسيد.

با بررسي مشخصات كليه واحدهاي فعلي و فعال توليد فرش ماشيني در سرتاسركشوركه داراي پروانه بهره برداري از وزارت صنعت و معدن و تجارت مي باشند جدول مشخصات تاسيس و ظرفيت توليد واحدهاي فرش ماشيني طي 4 دهه اخير بدست آمده است. (جدول شماره1).

 

مرور نتايج دوره ها:

با بررسي سالهاي شروع بهره برداري و تعداد و ظرفيت اسمي توليد مندرج در جدول شماره 1، ميتوان روند احداث واحدهاي فرش ماشيني از سال 1353 تا كنون را در شش دوره دسته بندي كرد، كه بطور خلاصه در جدول شماره 2 با عنوان دوره هاي شش گانه روند احداث واحدهاي فرش ماشيني طي چهار دهه اخير ارائه گرديده است.

 

survey.carpet2.jpg

 

جدول 1- جدول مشخصات تاسیس و ظرفیت تولید واحدهای فرش ماشینی طی 4 دهه اخیر

 

 

 

دوره اول :

طي دوره 5 ساله اول كه در محدوده سالهاي 1353 الي 1357 مي باشد، پس از تاسيس اولين كارخانه فرش ماشيني در سال 1357 دركاشان، تعداد 14 كارخانه ديگر تاسيس گرديد كه پس از پيروزي انقلاب در سال 1357، هشت واحد آنها ملي اعلام شد و 6 كارخانه خصوصي باقي ماند، از كارخانجاتي كه در اين دوره تاسيس شد و 2 كارخانه در حال حاضر فعاليت دارد، هرچند در اين دوره عموماً واحدهاي بزرگ فرش ماشيني با ظرفيت هاي 4 الي 12 ميليون متر مربع تاسيس شدند اما واحدهاي باقيمانده از آن دوره در حال حاضر با ظرفيت بسيار پائين فعال هستند.

كل پوشش ظرفيت كشور توسط واحدهاي احداث شده در اين دوره در حال حاضر بالغ بر 2400000متر مربع ميباشد.

 

دوره دوم :

طي دوره 8 ساله دوم كه در محدوده سالهاي 1358 الي 1365 مي باشد، تعداد اندكي كارخانه تاسيس گرديد، از واحدهاي احداث شده دراين دوره تعداد 3 واحد درحال حاضر فعال مي باشد، در اين دوره به طور متوسط ساليانه 0.4 واحد (كارخانه) توليد فرش ماشيني هر يك با ظرفيت اسمي متوسط توليد  387500 متر مربع به كارخانجات فرش ماشيني اضافه شده است، به عبارت ديگر در اين دوره بطور متوسط ساليانه 155000مترمربع به ظرفيت اسمي توليد فرش ماشيني كشور اضافه شده است و در مجموع در اين دوره به ظرفيت اسمي توليد كل كشور مقدار  1239000مترمربع  اضافه شده است. واحدهاي احداث شده در اين دوره را مي توان در گروه واحدهاي متوسط قرارداد.

 

دوره سوم :

طي دوره 7 ساله سوم كه در محدوده سالهاي 1366 الي 1372 مي باشد، افزايش نسبي در تاسيس كارخانجات فرش ماشيني مشاهده مي شود، از واحدهاي احداث شده در اين دوره تعداد 13 واحد در حال حاضر فعال مي باشد، در اين دوره بطور متوسط ساليانه 1.85 واحد (كارخانه) توليد فرش ماشيني هر يك با ظرفيت اسمي متوسط توليد 377000 متر مربع به كارخانجات فرش ماشيني اضافه شده است. به عبارت ديگر در اين دوره بطور متوسط ساليانه 697000 مترمربع به ظرفيت اسمي توليد فرش ماشيني كشور اضافه شده است و در مجموع در اين دوره به

ظرفيت اسمي توليد كل كشور به مقدار 4878000متر مربع رسیده است. واحدهاي احداث شده در اين دوره را مي توان در گروه واحدهاي متوسط قرارداد.

 

دوره چهارم:

طي دوره 11 ساله چهارم كه در محدوده سالهاي 1373 الي 1383 مي باشد، روند احداث واحدهاي جديد افزايش چشمگيري را نسبت به دوره قبل نشان مي دهد، از واحدهاي احداث شده در اين دوره تعداد 434 واحد در حال حاضر فعال مي باشد، در اين دوره بطور متوسط ساليانه 40 واحد )كارخانه( توليد فرش ماشيني هريك با ظرفيت اسمي متوسط توليد 85000 مترمربع به كارخانجات فرش ماشيني اضافه شده است. به عبارت ديگر در اين دوره بطور متوسط ساليانه 3412000متر مربع به ظرفيت اسمي توليد فرش ماشيني كشور اضافه شده است و در مجموع در اين دوره به ظرفيت اسمي توليد كل كشور مقدار 37531000 مترمربع اضافه شده است. واحدهاي احداث شده در اين دوره را ميتوان در گروه واحدهاي خيلي كوچك قرارداد.

 

دوره پنجم:

طي دوره 7 ساله پنجم كه در محدوده سالهاي 1384 الي 1390 مي باشد، روند احداث واحدهاي جديد افزايش بيشتري را نسبت به دوره قبل  نشان ميدهد، از واحدهاي احداث شده در اين دوره تعداد 518 واحد در حال حاضر فعال مي باشد، در اين دوره بطور متوسط ساليانه 74 واحد )كارخانه( توليد فرش ماشيني هر يك با ظرفيت اسمي متوسط توليد155000 مترمربع به كارخانجات فرش ماشيني اضافه شده است. به عبارت ديگر در اين دوره بطور متوسط ساليانه 11149000متر مربع به ظرفيت اسمي توليد فرش ماشيني كشور اضافه شده است و در مجموع در اين دوره به ظرفيت اسمي توليد كل كشور مقدار 78046000متر مربع اضافه شده است. واحدهاي احداث شده در اين دوره را ميتوان در گروه واحدهاي كوچك قرارداد.

 

دوره ششم:

طي اين دوره اخير و كوتاه كه در محدوده سالهاي 1391 تاكنون ميباشد، روند احداث واحدهاي جديد كاهش زيادي را نسبت به دوره قبل نشان مي دهد، از واحدهاي احداث شده در اين دوره تعداد 15 واحد در حال حاضر فعال مي باشد، در اين دوره بطور متوسط ساليانه 10 واحد )كارخانه( توليد فرش ماشيني هريك با ظرفيت اسمي متوسط توليد 230000 مترمربع به كارخانجات فرش ماشيني اضافه شده است. به عبارت ديگر در اين دوره بطور متوسط

ساليانه 2290000مترمربع به ظرفيت اسمي توليد فرش ماشيني كشور اضافه شده است. و در مجموع در اين دوره به ظرفيت اسمي توليد كل كشور مقدار 3436000مترمربع  اضافه شده است. واحدهاي احداث شده در اين دوره را ميتوان در گروه واحدهاي متوسط قرارداد.

 

survey.carpet3.jpg

 

جدول 2- دوره های شش گانه روند احداث واحدهای فرش ماشینی طی 4 دهه اخیر

 

بخش سوم: بررسي تحليلي روند احداث واحدهاي فرش ماشيني طي 4 دهه اخير در ايران

در بخش دوم مقاله با توجه به آمار حاصل از بررسي ها  براي روند احداث واحدهاي فرش ماشيني طي 4 دهه اخير شش دوره تعريف شد و با ارائه جداول 1و2 مجموعه آمار مختلف براي شش دوره مشخص گرديد، لذا براي دورهاي مذكور با توجه به اين آمار و نيز اطلاعات و تجارب باقي مانده از گذشته ميتوان تحليل مناسب ارائه نمود.

 

دوره اول:

سالهاي واقع در محدوده 1353 الي 1357 را مي توان دوره آغاز احداث واحدهاي فرش ماشيني دانست كه اگر چه تعداد اندكي واحد توليدي در اين دوره راه اندازي گرديده است اما واحدهاي نسبتاً بزرگ و جامع و با ظرفيت اسمي بالاي يك ميليون متر مربع حتي تا 12 ميليون متر مربع احداث شده است كه از ويژگيهاي اصلي اين نوع واحدها، به توليد بالا باكيفيت خوب و قيمت تمام شده پائين تر اشاره نمود. فعاليت اين واحدها طي اين دوره كارآفرين و پويا و رو به توسعه و اشتغال زا و كار ساز بوده و از نظر انتقال اصول و دانش فني صنعت فرش ماشيني به ايران بسيار موثر بوده است. در حال حاضر تعداد بسيار كمي ازكارخانجات اين دوره آن هم با ظرفيت بسيار پائين فعال هستند. واحدهاي احداث شده در اين دوره در گروه واحدهاي بزرگ  قرار مي گيرد.

 

دوره دوم:

سالهاي واقع در محدوده 1358 الي 1365 را ميتوان دوره انقلاب و جنگ تحميلي نامگذاري نمود. در اين دوره وجود چالشهاي سالهاي اوليه انقلاب و سپس وقوع جنگ ايران و عراق سبب گرديد تا تعداد اندكي كارخانه تاسيس گردد كه از واحدهاي احداث شده در اين دوره تعداد 3 واحد در حال حاضر فعال ميباشد، واحدهاي احداث شده در اين دوره داراي ظرفيت اسمي متوسط حدود 387000مترمربع در سال ميباشد كه در گروه واحدهاي متوسط قرار مي گيرد، درسالهاي پاياني اين دوره يعني از ابتداي سال 1365 گروهي  از مهندسين وكارشناسان فني با تجربه كاشان در صنعت فرش ماشيني آن روز شروع به ساخت دستگاههاي فرش ماشيني با الگوگيري از دستگاههاي مشابه خارجي نمودند كه آغازي براي تحول در صنعت فرش ماشيني بود.

 

دوره سوم:

سالهاي واقع درمحدوده 1366 الي 1372 را ميتوان دوره احداث واحدهاي فرش ماشيني با دستگاه ساخت داخل نامگذاري نمود. در سالهاي اوليه اين دوره و همزمان با پايان جنگ ايران و عراق كار مشابه سازي دستگاه فرش ماشيني با موفقيت همراه بود و دستگاه فرش ماشيني از نوع ماكوئي با كارائي نسبي توسط گروه مذكور در سطور قبل ساخته شد و اولين دستگاه توسط يكي از سرمايه گذاران علاقه مند به توليد فرش ماشيني خريداري و راه اندازي شد و توليدات اين شركت نو پا با دستگاه ساخت داخل توانست مشتريان زيادي براي خود جذب كند و بزودي با مشاهده موفقيت اين شركت نوپا سرمايه گذاران جديد بيشتري به احداث واحدهاي توليد فرش گرايش پيدا كردند و سفارشات جديدتري به شركت ميلاد اولين سازنده دستگاه فرش ماشيني داده شد.

همزمان با اين فعاليتها در اين دوران و همزمان با پايان جنگ ايران و عراق و بازتر شدن فضاي كسب وكار و شروع برنامه هاي سازندگي كشور گروههائي از متخصصان صنعت نساجی و دست‎اندرکاران صنعت فرش ماشینی و همچنین پاره‎ای از کارخانه‎داران که تا آن زمان در رشته‎های دیگر نساجی فعال بودند به فکر ایجاد واحدهای جدید فرش ماشینی افتادند و بتدريج استقبال از دستگاههاي فرش ماشيني ماكوئي ساخت داخل رونق گرفت و شركتهاي جديد سازنده دستگاه فرش ماشيني براي كسب سهم از بازار پر رونق جديد به ميدان آمدند و رقابت براي ساخت دستگاه فرش ماشيني وارد فاز جديدي شد و دستگاههاي فرش ماشيني با قيمت رقابتي ارائه گرديد، با گسترش توليد ماشين آلات فرشبافي داخلي،و باتوجه به قيمت مناسب آن، تاسيس شركتهاي بافت فرش ماشيني نيز افزايش پيداكرد، در اين دوره رشد نسبي را در تعداد واحدهاي احداثي شاهديم بطوريكه از سال 1366 تا پايان دوره (سال 1372) ساليانه بطور متوسط 1.85واحد به كارخانجات كشور اضافه گرديد كه رشد چهار برابري نسبت به دوره قبل را در تعداد نشان مي دهد واحدهاي احداثي اين دوره از نوع صنايع متوسط بوده و ظرفيت اسمي متوسط هر يك از واحدهاي احداث شده در اين دوره نيز حدود 377000مترمربع در سال مي باشد كه از واحدهاي احداث شده در اين دوره تعداد 13 واحد با ظرفيت اسمي 4878000مترمربع در حال حاضر فعال مي باشد كه رشد نسبي در تعداد و در ظرفيت را نشان مي دهد.

 

دوره چهارم:

سالهاي واقع در محدوده 1373الي 1383 را ميتوان دوره رشد جهشي و ماندگار واحدهاي خيلي كوچك فرش ماشيني نامگذاري نمود، روند احداث واحدهاي جديد افزايش چشمگيري را نسبت به دوره قبل نشان ميدهد، وکارخانجات توليد فرش متعدد در اصفهان كاشان و آران و بيدگل و يزد و مشهد و مازندران و تعدادی دیگر در گوشه وکنار کشور راه اندازي گرديد كه اين روند سالها و در طول يك دهه ادامه پيدا كرد پس از آن كارخانجاتي نيز با خريد دستگاههاي فرش ماشيني دست دوم مربوط به آن زمان كه داراي تكنولوژي پيشرفته تري نسبت به مدلهاي ماكوئي بودند و به تازگي اجازه  ورود پيدا كرده بودند شروع به کار نمودند.

با نقل مكان متخصصان شاغل مجرب از کارخانه‎های بزرگ و ملي شده به کارخانه‎های نوپاي خصوصي رقابت جدیدی در زمینه تولید فرش ماشینی در میان واحدهای بخش خصوصی ايجاد گرديد و از اواسط اين دوره سیر تحول فرش ماشینی در بخش خصوصی آغاز شد. گرايش به خريد و وارد كردن مدلهاي پيشرفته تر دستگاههاي فرش ماشيني از كشورهاي بلژيك وآلمان با سرعت توليد وكيفيت و رنگ بندي بيشتر فرش توليدي افزايش پيداكرد.

درحاليكه در دوره قبل ساليانه تعداد بسيار اندكي پروانه بهره برداري صادر مي شد، ولي از سال 1373 يكباره سرعت رشد تاسيس واحدها شتاب گرفت و به تدريج واحدهاي توليد فرش ماشيني بيشتري پروانه بهره برداري دريافت كردند، در اواخر اين دوره با پديد آمدن بازارهاي جديد داخلي وخارجي، سرمايه گذاران  آيندهاي روشن تر را پيشروي خود ديدند كه تمايل  به تأسيس كارخانه هاي فرش ماشيني را در بين آنها تقويت مي كرد. به همين دليل حجم عظيمي از سرمايه گذاري در اين صنعت در ايران  و بطور عمده و انحصاري در شهرستانهاي كاشان و آران و بيدگل صورت پذيرفت كه این حجم سرمايهگذاري صنعتي زمينه اشتغال هزاران نفر از اهالي منطقه را فراهم كرد.

در اين دوره رشد پرشي را در تعداد واحدهاي احداثي شاهديم بطوريكه از سال 1373 تا پايان دوره (سال 1383)ساليانه بطور متوسط40 واحد و با مجموع ظرفيت 3412000متر مربع به كارخانجات كشور اضافه گرديد كليه واحدهاي احداثي اين دوره از نوع صنايع خيلي كوچك بوده  و ظرفيت اسمي متوسط هر يك از واحدهاي احداث شده در اين دوره نيز حدود 85000 مترمربع در سال ميباشد كه از واحدهاي احداث شده در اين دوره تعداد 434 واحد با ظرفيت اسمي37531000مترمربع درحال حاضر فعال ميباشد كه رشد جهشي در تعداد و در ظرفيت را نشان ميدهد. اما در بخش ساخت دستگاههاي فرش ماشيني به دليل عدم توجه سازندگان داخلي به ارتقاء و توسعه كمي و كيفي و نوآوري در محصولات خود و عدم توان رقابت با سازندگان خارجي و گرايش خريداران دستگاههاي بافت فرش ماشيني براي خريد دستگاههاي روزآمد و مدرن خارجي و برخي عوامل ديگر طي اين دوره و بخصوص در اواخر آن سبب گرديد كه اين

صنعت نوپا كه از دوره قبل شروع به فعاليت نموده بود و در طول حدود ده سال رشد و توسعه چشمگيري داشت از اواسط اين دوره رو به افول گذاشته و با كاهش شديد تقاضا مواجه شود بطوريكه اين سازندگان دستگاه فرش ماشيني در حال حاضر يا در حال ركود بسر برده و يا تعطيل شده اند.

 

دوره پنجم:

سالهاي واقع در محدوده 1384 الي 1390 را مي توان دوره رشد جهشي و ماندگار واحدهاي كوچك فرش ماشيني و دوره نوسازی نامگذاري نمود، روند احداث واحدهاي جديد در اين دوره افزايش بيشتري را نسبت به دوره قبل نشان مي دهد، در اين دوره همچنان ادامه رشد پرشي را در تعداد واحدهاي احداثي شاهديم بطوريكه از سال 1384 تا پايان دوره ساليانه بطور متوسط 74 واحد و با مجموع ظرفيت 11149000متر مربع به كارخانجات كشور اضافه گرديد كه رشد بيش از سه برابري را نشان مي دهد، كليه واحدهاي احداثي اين دوره از نوع صنايع كوچك بوده و

ظرفيت اسمي متوسط هر يك از واحدهاي احداث شده در اين دوره نيز حدود 150000مترمربع در سال ميباشد كه از واحدهاي احداث شده در اين دوره تعداد 518 واحد با ظرفيت اسمي 78043000 مترمربع در حال حاضر فعال ميباشد. ظرفيت اسمي كل واحدهاي احداثي دركشور در اين دوره بيش از دو برابر واحدهاي احداثي طي دوره قبل بوده است. از خصوصيات اين دوره گرايش متقاضيان احداث به افزايش ظرفيت اسمي پروانه بهره برداري بوده است.

در این دوره ورود دستگاههای مدرن خارجی نيز افزایش بیشتری را نشان می دهد. افزايش حجم صادرات فرش ماشيني به كشورهاي هم جوار و گرايش بيشتر صاحبان صنعت به افزايش كيفيت و صدور محصولات فرش ماشيني از ديگر خصوصيات اين دوره مي باشد.

دوره ششم:

طي اين دوره كه در محدوده سالهاي 1391 الي 1392 مي باشد، روند احداث واحدهاي جديد بطور چشمگيري كاهش را نشان ميدهد. هر چند طول این دوره فعلاً کوتاه است و باید منتظر سالهای آینده بود اما طي سال 1391 تعداد 15 واحد جديد پروانه بهره برداري گرفته اند.